Star Wars en Vrijmetselarij

Miljoenen mensen wereldwijd zijn fan van de Star Wars-films. Velen van hen weten niet dat in de echte wereld er ook een soort Jedi-ridders rondlopen. Zij kunnen zelfs een van deze 'echte' Jedi worden. Wat als eerste opvalt is de gelijkenis tussen de drie graden in de Jedi Orde en die in de vrijmetselarij.

Een Jedi doorloopt drie graden, te weten Padawan, Jedi-ridder en tenslotte Jedi-meester. Deze graden zien we in de vrijmetselarij terug in de graden van Leerling-vrijmetselaar, Gezel-vrijmetselaar en Meester-vrijmetselaar.

En net als de Jedi Orde zijnvrijmetselaren georganiseerd in een Orde en hebben zij een Grootmeester. Deze is echter niet klein en groen als Meester Yoda.

Licht en Donker

De organisatiestructuur is opvallend hetzelfde. Maar hoe zit het met de inhoud? De Jedi en vrijmetselaren gebruiken een zelfde symbolische taal. Een Jedi worstelt tussen de Dark-side en de Light-side. De symboliek van Licht en Duisternis staat ook centraal in de vrijmetselarij.

Net als een Jedi dient een vrijmetselaar zich afte wenden van de Duisternis en een goede balans te vinden in zijn leven om zodoende dichter tot het Licht te komen.

Code

Net als de Jedi leven vrijmetselaren volgens een code. De Jedi Code vat de doelen en idealen samen van de Jedi Orde en het laatzien wat elke Jedi zou moeten nastreven.

There is no ignorance; there is knowledge.

There is no passion; there is serenity.

There is no chaos; there is harmony.

There is no death; there is the Force.

Ter vergelijking is hier de beginselverklaring van de Orde van Vrijmetselaren:

Een vrijmetselaar werkt, samen met andere vrijmetselaren, met behulp van symbolen en rituelen aan zijn persoonlijke vorming. Deze symbolen en rituelen zijn door de traditie gegeven; zij worden door de vrijmetselaar naar eigen inzicht geïnterpreteerd. De gezamenlijke arbeid stimuleert hem ook naar vermogen bij te dragen aan een betere samenleving. De vrijmetselaar zoekt op wat mensen verbindt en tracht weg te nemen wat hen verdeelt, opdat het ideaal van een allen verbindende broederschap gestalte kan krijgen. Daarbij aanvaardt hij een persoonlijke verantwoordelijkheid ten opzichte van de wereld, die hij ziet als een te voltooien bouwwerk waarvan ieder mens een levende bouwsteen is. Hij verricht die arbeid in het licht van een hoog beginsel, symbolisch aangeduid als "Opperbouwmeester des Heelals". De vrijmetselaar erkent de hoge waarde van de menselijke persoonlijkheid, de gelijkwaardigheid van alle mensen, ieders recht om zelfstandig te zoeken naar waarheid en ieders verantwoordelijkheid voor zijn doen en laten.

There is no chaos; there is harmony

De Jedi Code is bedoeld om ervoor te zorgen dat de Jedi-ridder een ‘force of good’ is in de wereld. Ook de vrijmetselaar heeft als doel om goed te doen, zijn medemens tot steun te zijn, en om een goed mens te worden; beter dan de dag ervoor. Niet wat betreft status tegenover anderen, maar wat betreft zijn moraliteit en ethiek.

Het graden-systeem in de vrijmetselarij poogt deze persoonlijke verbetering gradueel te realiseren. Om zodoende de precaire balans te behouden tussen het stoffelijke (de materiële wereld waarin we leven) en het geestelijke (onze innerlijke wereld die we te vaak te weinig aandacht geven).

There is no ignorance; there is knowledge

Net als Jedi proberen vrijmetselaren hun kennis te vergroten. De Leerling-vrijmetselaar moet net als een Jedi-padawan zichzelf leren kennen. Wie is hij? Wat zijn zijn valkuilen en scherpe kanten? Wanneer hij zijn scherpe kanten wat minder scherp maakt en zijn goede eigenschappen verbetert, dan zal hij langzaam maar zekerwijsheid op doen.

Pas nadat de Leerling of Padawan zelfkennis heeft opgedaan, kan hij oprecht zijn medemens tot steun zijn.

There is no passion; there is serenity

Een vrijmetselaar dient kritisch te staan tegenover alle materiële verleidingen in dit leven en net als een Jedi zijn emoties en begeertes onder controle te krijgen. Maar zowel Jedi als vrijmetselaren zijn geen kluizenaars of asceten die hoog op een berg of in een afgelegen klooster leven.

Jedi en vrijmetselaren proberen ‘goed’ te zijn en te doen, staand midden in de maatschappij. Harmonie te brengen in de chaos. Vrijmetselaren zoeken naar wat mensen verbindt in plaats van wat hen verdeelt. Om zodoende een klein, maar belangrijk, verschil ten goede te maken.

There is no death; there is the Force

Tenslotte 'geloven' vrijmetselaren ook in een soort Force. Zij noemen dit een 'Hoog Beginsel', of ‘Opperbouwmeester des Heelals’. Vrijmetselarensymboliseren dit beginselmetde letter G. Deze letter kan staan voor het Goddelijke, Gnosis of Geometrie.

Maar ook The Force zou een goede interpretatie zijn. Elke vrijmetselaar mag dat zelf uitmaken. Het is een aanduiding voor ‘iets’ dat groter is dan de mens, groter is dan deze vergankelijke materiële wereld, iets wat we kunnen ‘ervaren’, en wat een ordening aanbrengt in onze realiteit(en).

Is de gelijkenis tussen de Jedi en vrijmetselaren toeval? Misschien vindt u het antwoord op deze vraag door het welbekende symbool van de vrijmetselarij, de Passer en Winkelhaak, te vergelijken met de filmposter vande Star Wars film ‘The Force Awakens’.

May the Force be with you!

Zo moge het zijn!